Računari sa instaliranim Windows 8 više nemaju BIOS – umjesto toga, oni koriste ono što se zove UEFI ili “Unified Extensible Firmware Interface”. UEFI je mnogo sposobniji od starog BIOS-a, plus što pomaže da vaš računar bude sigurniji.
Kada se uređaji pokrenu, interfejs firmvera kontroliše proces pokretanja računara, a zatim prolazi kontrolu Windowsa ili drugog operativnog sistema.
UEFI je zamjena za stariji BIOS programski interfejs i za Extensible Firmware Interface (EFI) 1.10 specifikacije.
Više od 140 vodećih tehnoloških kompanija učestvuje na Unified EFI forumu, uključujući AMD, AMI, Apple, Dell, HP, IBM, Insyde, Intel, Lenovo, Microsoft i Phoenix Technologies.
Šta UEFI radi?
UEFI može izvršavati iste funkcije kao i BIOS, ali na mnogo moderniji način. Umjesto upečatljivog 16-color interfejsa koji se nalazi u BIOS-u, UEFI ima napredniji korisnički interfejs koji vam pruža više opcija i prikazuje ih na mnogo atraktivniji način. Zasnovan je na implementaciji EFI koju je razvio Intel i koji Apple koristi već nekoliko godina.
UEFI sistemi imaju za dosta dodatnih funkcija koje BIOS sistemi ne. Na primjer, dok konfigurišete sistem koristeći UEFI, možete koristiti svoj miš umjesto samo tastature. UEFI sistemi takođe mogu podržavati daljinsku dijagnostiku i popravku računara, čak i kada nema instaliranog operativnog sistema.
Imaju sposobnost lakše podrške velikim hard diskovima (više od 2 terabajta) i pogonima sa više od četiri particije.
Takođe, lakše kontrolišete napone različitim sistemima (pod uslovom da proizvođač nudi te postavke – najvjerovatnije zbog high-end matične ploče namijenjene overklokingu).
U stvari, prilikom izbora redoslijeda pokretanja (boot order), možete vidjeti imena instaliranih operativnih sistema, a ne samo imena konektovanih hard diskova.
Sva ova poboljšanja, kao i smanjeno vrijeme pokretanja, moguća su zahvaljujući unapređenju tehničkog okvira sistema UEFI.
Kompatibilan je sa starim BIOS-om. Neki računari zasnovani na UEFI-u sadrže Modul za podršku kompatibilnosti- Compatibility Support Module (CSM) koji imitira raniji BIOS, pružajući više fleksibilnosti i kompatibilnosti za krajnje korisnike. Da biste koristili CSM, Secure Boot mora biti onemogućen.
Većina UEFI sistema ima stariji BIOS režim koji radi sa starijim podešavanjima i operativnim sistemima. Međutim, da biste izbjegli režim BIOS-a i koristili UEFI u potpunom potencijalu, moraćete da pokrenete 64-bitni operativni sistem i da vaš hard disk particionirate u GPT stilu umjesto MS-DOS stilu.
Zašto je sigurnije?
UEFI nudi funkciju koju Microsoft koristi u velikoj meri – Secure Boot. Ova funkcija zahtijeva da operativni sistem, njegovo jezgro i moduli jezgra budu potpisani pomoću prepoznatog ključa, tako da sistem zna da kod koji će pokrenuti zapravo potiče iz izvora iz kojeg tvrdi da dolazi. To čini vaš sistem sigurnijim, jer tada neće biti učitani upitni kodovi za koji se ne zna da li je siguran ili ne. I da, ovo je važno čak i tokom pokretanja, jer zlonamerni kôd može zaraziti BIOS / UEFI.
Bilo je puno kritike o funkciji Secure Boot, pošto neki proizvođači u UEFI-u ne nude opciju da onemoguće ovu funkciju. Ovo bi, moglo spriječiti korisnike da instaliraju alternativni operativni sistem, kao što je Linux. Od tada, uobičajene distribucije Linuxa uključuju sopstvene implementacije koje omogućavaju pokretanje sistema sa sigurnosnim sistemima koji podržavaju sistem, slijedeći smjernice navedene u GPL licenci – najčešća licenca koja se koristi za softver otvorenog koda.
Na kraju, UEFI pruža mnoge prednosti koje svi korisnici računara mogu koristiti. Za one koji žele instalirati operativne sisteme pored Windows-a, Secure Boot malo komplikuje stvari, ali u krajnjoj liniji obezbjediće sigurnije računarsko iskustvo bez virusa.